De grootste Chinese internetwinkel en de grootste beursgang ooit. Komende week staat in het teken van Alibaba: dit zijn de belangrijkste weetjes.
Als je in China groot bent, ben je groot in de wereld.
Met de stap naar de Amerikaanse beurs, waarschijnlijk vrijdag 19 september, toont internetwinkel Alibaba zijn mondiale ambities. Die moeten nog wel worden waargemaakt.
Wat is Alibaba?
Onder de paraplu van Alibaba (阿里巴巴) exploiteert ondernemer Jack Ma diverse webwinkels. Vaak wordt Alibaba vergeleken met zijn Amerikaanse branchegenoot Amazon. Maar de twee belangrijkste webwinkels van Alibaba, Taobao.com en Tmall.com, werken meer als een soort Marktplaats.
Taobao.com fungeert als handelsforum voor particulieren en kleine bedrijven; op TMall.com biedt Alibaba ruimte aan grotere merken om online spullen aan te bieden. Daarnaast is er nog de site Juhuasuan die partijverkopen organiseert à la Groupon. Samen leveren deze drie Chinese sites ruim 80 procent van de omzet van Alibaba, blijkt uit het beursprospectus.
Voor internationale consumenten is er de site Aliexpress, waar elektronica, kleding en speelgoed wordt aangeboden, veelal van Chinese makelij.
Naast deze consumentenactiviteiten exploiteert Alibaba onder eigen naam in China en internationaal (Alibaba.com) internetfora voor de groothandel. Bedrijven kunnen hier partijen aanbieden en afnemen. Daar maken ook Nederlandse ondernemers gebruik van.
Achterliggend heeft topman Ma ook een reeks IT-diensten aan zijn sites gekoppeld: van de betaalservice Alipay tot diensten voor dataopslag via internet in de 'cloud'.
De markt: China en de wereld
Alibaba verdient vooral geld met de reclame op zijn websites en door commissies in rekening te brengen bij aanbieders van spullen. De omzet is dus sterk gerelateerd aan het bruto handelsvolume.
Omdat Alibaba in China groot is, levert dat een reeks indrukwekkende cijfers op. Dit komt mede doordat de handel op Alibabasites verder strekt dan grootstedelijke gebruikers. Ook in meer achtergestelde gebieden in China die wel toegang hebben tot internet, maar waar nog weinig aansprekende winkelstraten zijn, doen bestellingen via Alibaba's internetfora het goed.
Zo verwerkt Alibaba jaarlijks naar eigen zeggen 14,5 miljard orders, zijn er 279 miljoen actieve kopers per jaar en worden er 6,1 miljard doosjes verzonden met Alibaba-spullen via pakketdiensten in China. Dat laatste vertegenwoordigt ongeveer 60 procent van het volume van de binnenlandse pakketservice.
En de koek is nog niet op. China telt volgens recente schattingen ruim 600 miljoen internetgebruikers, maar dat betekent ook dat er nog ruim 400 miljoen Chinezen niet online zijn.
Voor de verdere expansie zijn er twee grote uitdagingen. De eerste is mobiel. Net als elders in de wereld stijgt het gebruik van internet via smartphones explosief in China. Naar schatting meer dan 80 procent van de Chinese internetgebruikers is actief op mobiele telefoons.
Tegelijk vindt het gros van het handelsvolume bij Alibaba nog plaats op de traditionele websites. Medio dit jaar was mobiel goed voor een derde van het totale handelsvolume van Alibaba in China. Daar liggen nog forse groeikansen, maar ook op dit vlak is de concurrentie in China ook groot. Vooral rivaal Tencent, eigenaar van de razendpopulaire mobiele babbeldienst WeChat is een geduchte tegenstander.
De andere uitdaging is internationaal: buiten China zijn Amazon en Ebay, het moederbedrijf van Marktplaats, grote concurrenten van Alibaba. Om internationaal hard te groeien zijn forse extra investeringen nodig.
De beursgang: grootste ooit?
Topman Jack Ma is dezer dagen met een legertje zakenbankiers op pad in de Verenigde Staten om beleggers ervan te overtuigen vers geld in Alibaba te steken. Om precies te zijn: zo'n 21 tot 24 miljard dollar.
Alibaba wil nieuwe aandelen voor 66 tot 68 dollar per stuk verkopen. De definitieve introductieprijs van het aandeel Alibaba wordt naar verwachting op donderdag 18 september bekend gemaakt, en vrijdag 19 september moet de eerste notering aan de beurs van New York volgen.
Als het maximaal beschikbare aantal nieuwe aandelen wordt gesleten, kan het Chinese bedrijf 22 tot 25 miljard dollar in kas krijgen voor nieuwe investeringen. Daarmee zou Alibaba met zijn beursdebuut meer kapitaal ophalen dan ooit is gebeurd door een beursdebutant.
Op de beurs wordt Alibaba naar verwachting minimaal zo'n 160 miljard dollar waard, ofwel 124 miljard euro. Financiële analisten en beleggers dubben daarbij nog over de juiste waardering.
In het boekjaar dat loopt tot medio 2014 zette Alibaba omgerekend 6,6 miljard euro om, wat een winst van 2,9 miljard euro opleverde. Voor de beurswaardering is echter het groeipotentieel van belang en daarbij gaat het vooral om de verwachte winst over 2015.
Volgens zakenkrant The Wall Street Journal vinden veel analisten een waardering van ongeveer 24 keer de winst over 2015 redelijk voor Alibaba. Daarmee zou het Chinese internetbedrijf duurder zijn dan bijvoorbeeld Google (19 keer de winst), maar goedkoper dan Facebook (35 keer de winst) en Amazon (71 keer de winst).
Jack Ma, de ondernemer
De drijvende kracht achter Alibaba is de 49-jarige oprichter Jack Ma. Eigenlijk heet hij Ma Yun (马云), waarbij Ma zijn achternaam is (betekenis: paard) en yun kan verwijzen naar 'wolk'. Jack is de westerse voornaam van de man die in 1999 Alibaba oprichtte.
Ma is zelf geen techneut maar is meer het type visionaire bedrijfsleider met veel gevoel voor marketing. Hij begon zijn loopbaan als leraar Engels en raakte eind jaren negentig geïnteresseerd in de mogelijkheden van e-commerce. Ma heeft zijn imperium zelf opgebouwd en heeft zich in China opgewerkt door tegen gevestigde belangen uit de bankwereld en telecomindustrie op te boksen.
Maar hij beseft ook ter dege dat Alibaba uiteindelijk afhankelijk is van de goodwill van de Chinese overheid, zoals alle private bedrijven dat zijn. Zo koos hij er in 2011 eenzijdig voor om de winstgevende betaaldienst Alipay te verzelfstandigen, zonder overleg met Alibaba's niet-Chinese aandeelhouders Yahoo en Softbank.
De beslissing werd Ma niet in dank afgenomen, maar die verklaarde dat Alipay een overheidslicentie nodig had en dat de Chinese overheid niet gediend was van een betalingsdienst in China met buitenlandse aandeelhouders. En zonder Alipay zou marktplaats Taobao niet effectief kunnen werken.
Het incident toont meteen waar de kracht èn zwakte van Alibaba ligt. De sterke positie op de Chinese markt betekent automatisch dat Alibaba nauwlettend gevolgd wordt door de regeringsleiders in China. Die kunnen private bedrijven maken en breken.
De beursgang van Alibaba maakt Jack Ma officieel China's rijkste man, met een geschat vermogen van ongeveer 22 miljard dollar. Als Ma in de gunst blijft van de top van de communistische partij, verkeert hij in een uitstekende positie om Alibaba uit te bouwen tot een wereldspeler.
Omgekeerd is de afhankelijkheid van politieke goodwill ook een risico voor internationale beleggers die willen meeliften op het succes van de Chinese internetreus.